Lipa – Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill), Lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos Scop.)

Ogólnie biorąc oba gatunki występują prawie w całej Europie, a także w Azji Mniejszej, na Kaukazie i Syberii zachodniej.

W Polsce jest to drzewo uprawiane powszechnie w ogrodach, parkach, na ulicach miast oraz rosnące dziko w lasach.
Najczęściej spotykamy lipę drobnolistną, która zakwita nieco później niż szerokolistna – od końca czerwca do połowy lipca,  ma mniejsze liście i od spodu sinawe.

Kwiaty zbierane z drzew rosnących przy ulicach, drogach i autostradach nie nadają się jednak do celów leczniczych.

Surowcem są całe kwiatostany wraz z podsadką, zbierane w początkowym okresie kwitnienia gdy część kwiatów znajduje się jeszcze w pąkach.

Suszy się je w miejscach przewiewnych. Surowiec ma swoisty, słaby zapach i śluzowato słodki, lekko ściągający smak powinien być koloru jasnożółtego.

Surowcem są całe kwiatostany, pochodzące z obu gatunków lipy, drobnolistnej i szerokolistnej.

Co zawiera lipa – skład i działanie :

Kwiaty lipy zawierają związki flawonowe (pochodne kwercytyny i kamferolu), olejki eteryczne (geraniol, eugenol), fitosterole, witaminę PP, C i śladowe ilości witaminy E, aminokwasy, kwasy organiczne (glutaminowy, jabłkowy, winny), woski, śluzy, garbniki, związki mineralne (mangan), gumy i pektyny.

Kwiat lipy jest ogólnie znanym środkiem napotnym, przeciwgorączkowym, osłaniającym, uspokajającym, przeciwskurczowym a także w pewnym stopniu moczopędnym i żółciopędnym.

Lipa zastosowanie w lecznictwie domowym :

Napary i odwary przyrządzane z kwiatów lipy są szczególnie polecane do stosowania u dzieci i osób starszych w chorobach przeziębieniowych,w stanach gorączkowych, przy grypie, zaflegmieniach i nieżytach dróg oddechowych, zapaleniach gardła i oskrzeli a czasem przy migrenie, wymiotach, chorobach nerek i reumatyzmie a także przy zbytniej pobudliwości nerwowej szczególnie u dzieci, młodzieży i osób starszych. 

Niekiedy stosowany jest w miażdżycy.

Lipa postać leku :

Napar z lipy – 1-2 łyżki kwiatu lipy zalać szklanką wrzątku, zostawić pod przykryciem przez 10 minut. Odcedzić i pić 3 razy dziennie po ½ szklanki naparu.

Odwar do użytku zewnętrznego –8 łyżek stołowych kwiatu lipy zalać 2 szklankami letniej wody,gotować 20 minut i odcedzić. Używać do płukania jamy ustnej i gardła lub do kąpieli (przy nerwobólach).

Napar z dodatkiem malin – 1 łyżka kwiatu lipy i 1 łyżka suszonych malin zalać 1 szklanką wrzątku,zostawić pod przykryciem 10 minut. Odcedzić. Można dodać miód działa napar napotnie.

Nalewka z kwiatu lipy na wódce – 10 dag kwiatów lipy rozdrobnionych zalać 0.5 litra wódki,szczenie zamknąć i odstawić w ciepłe miejsce na 14 dni codziennie wstrząsając naczyniem.
Po tym okresie należy odcedzić zlać nalewkę do ciemnej butelki szczelnie zamknąć, przechowywać w lodówce.
Pić po łyżeczce nalewki rozcieńczonej wodą 3 razy dziennie przy przeziębieniach, napięciach nerwowych,a nawet bólach migrenowych.

Lipa wchodzi w skład mieszanek ziołowych Pyrosan i Degrosan.

Mieszanka napotna z lipą  – zmieszać w równych częściach 
kwiat lipy
kwiat bzu czarnego
owoce berberysu
kłącze perzu

2 łyżki mieszanki ziół zalać 2 szklankami wrzącej wody, przykryć naparzać 20 minut, przecedzić, można dodać syropu malinowego. Pić gorący napar wieczorem przed snem.

Mieszanka uspokajająca 
20 g kwiatów lipy
20 g rozdrobnionych korzeni kozłka
20 g melisy

Zioła zmieszać i 1 łyżkę mieszanki ziół zalać szklanką wrzącej wody, przykryć, naparzać 15 minut, przecedzić. Pić po 1/3 szklanki naparu 3 razy dziennie po jedzeniu, w stanach pobudzenia nerwowego.

Mieszanka ziołowa do kąpieli 
50 g kwiatów lipy
30 g rozdrobnionego kłącza tataraku
20 g kwiatów lawendy
20 g kwiatów lub ziela wrzosu

Mieszankę ziołową zalać 2 litrami wrzącej wody, naparzać pod przykryciem 30 minut, przecedzić do wanny napełnionej wodą do 1/3 wysokości o temperaturze 37 – 38 stopni, zioła wyspać do płóciennego woreczka zawiązać i zanurzyć w wannie.
Kąpiel powinna trwać 15- 25 minut. Po kąpieli nie wycierać się ale owinąć ręcznikiem kąpielowym i położyć się do łóżka, ciepło okryć. Kąpiel ma działanie uspokajające, ułatwia zasypianie, regeneruje skórę i czyni ją elastyczną. Ponadto ma działanie napotne.